Kim jest logistyk i jak wygląda jego praca?

Logistyk to specjalista odpowiedzialny za strategiczne planowanie, zarządzanie i optymalizację całego łańcucha dostaw. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie, aby właściwy produkt, w odpowiedniej ilości i jakości, dotarł na właściwe miejsce, we właściwym czasie i przy optymalnym koszcie. Praca logistyka obejmuje szeroki zakres działań, od prognozowania popytu, przez zarządzanie zapasami i magazynem, po koordynację transportu i obsługę dokumentacji, a jej celem jest maksymalizacja efektywności i minimalizacja kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa.

Różnice między spedytorem a logistykiem

W branży TSL (Transport-Spedycja-Logistyka) terminy „spedytor” i „logistyk” bywają mylnie używane zamiennie. Choć ich zadania, szczególnie w mniejszych organizacjach, mogą się przenikać, reprezentują one fundamentalnie różne zakresy odpowiedzialności.

Spedytor koncentruje się na aspekcie taktycznym, czyli organizacji samego przewozu towaru. Jego obowiązki obejmują znalezienie odpowiedniego przewoźnika, negocjowanie stawek frachtowych i przygotowanie dokumentacji transportowej. Spedytor działa w odpowiedzi na konkretne zlecenie, takie jak zorganizowanie przesyłki międzynarodowej czy krajowego transportu paletowego.

Logistyk przyjmuje perspektywę strategiczną, zarządzając całym procesem, którego transport jest jedynie jednym z elementów. Analizuje on i optymalizuje cały łańcuch dostaw – od planowania opakowań i ubezpieczenia ładunku, przez koordynację załadunku z harmonogramem produkcji, aż po awizację dostawy u odbiorcy. Logistyk decyduje o strategii dystrybucji, konsolidacji ładunków i zarządzaniu przepływem informacji.

Podsumowując, spedycja jest wyspecjalizowanym elementem szerszego procesu logistycznego, za którego projektowanie i nadzór odpowiada logistyk.

Kluczowe obszary pracy logistyka

Obowiązki logistyka można podzielić na kilka fundamentalnych obszarów, które razem tworzą spójny system zarządzania przepływem dóbr.

1. Strategiczne planowanie i prognozowanie

Podstawą działań logistycznych jest prognozowanie przyszłego zapotrzebowania na produkty. Na podstawie analizy danych historycznych, trendów rynkowych i sezonowości, logistyk planuje poziom zamówień i zapasów. Prawidłowe zarządzanie zapasami jest kluczowe: zbyt niski poziom prowadzi do utraty sprzedaży, natomiast zbyt wysoki zamraża kapitał obrotowy i generuje koszty składowania.

2. Zarządzanie magazynem i transportem

Magazyn w logistyce jest precyzyjnie zorganizowanym centrum operacyjnym. Logistyk odpowiada za jego optymalny układ (tzw. slotting) oraz wdrażanie zaawansowanych procesów, takich jak cross-docking (przeładunek kompletacyjny), które minimalizują czas i koszty magazynowania.

W obszarze transportu do jego zadań należy wybór środków transportu i planowanie tras. Przede wszystkim jednak musi on zarządzać ryzykiem i sytuacjami kryzysowymi. Doskonałym przykładem skali takich wyzwań była blokada Kanału Sueskiego przez kontenerowiec Ever Given w marcu 2021 roku. Wydarzenie to pokazało, jak kruche i jednocześnie kluczowe są operacje cross-border dla całej światowej gospodarki. W tamtym momencie logistycy na całym globie musieli w trybie natychmiastowym podejmować decyzje o zmianie tras statków, zarządzając opóźnieniami i kosztami, których skutki były odczuwalne w globalnym handlu przez wiele kolejnych miesięcy.

3. Obsługa dokumentacji i systemów informatycznych

Przepływ towarów nierozerwalnie wiąże się z obiegiem dokumentacji: faktur, listów przewozowych, a w handlu międzynarodowym – deklaracji celnych. Precyzja w tym zakresie jest krytyczna, gdyż błędy mogą prowadzić do kosztownych przestojów, a sama odprawa celna jest procesem, którego nie można pominąć. Współczesna logistyka w dużej mierze opiera się na zaawansowanych systemach informatycznych, takich jak WMS (Warehouse Management System) do zarządzania magazynem i TMS (Transport Management System) do zarządzania transportem. Takie integracje automatyzują procesy, minimalizują ryzyko błędu ludzkiego i umożliwiają podejmowanie decyzji w oparciu o dane w czasie rzeczywistym.

Kompetencje i cechy skutecznego logistyka

Wykonywanie tego zawodu wymaga specyficznego zestawu kompetencji:

Zdolności analityczne i myślenie systemowe

Kluczową cechą jest analityczny umysł i niemal obsesyjne dążenie do optymalizacji. Doskonałym przykładem takiego sposobu myślenia jest Tim Cook, który jeszcze zanim został CEO Apple, zrewolucjonizował łańcuch dostaw firmy. Jego filozofię idealnie oddaje słynny cytat: 

„Zapasy (magazynowe) są z natury złe. (…) To tak, jak w biznesie mleczarskim – nikt nie chce, żeby jego produkty się zestarzały”. 

Co to oznacza w praktyce? Cook postrzegał każdą sztukę towaru leżącą w magazynie nie jako zabezpieczenie, ale jako zamrożony kapitał, który generuje koszty (magazynowanie, ubezpieczenie) i z każdym dniem traci na wartości. Porównanie do biznesu mleczarskiego jest tu kluczowe: tak jak mleko ma bardzo krótką datę przydatności do spożycia, tak produkty technologiczne mają swoją „datę przydatności” rynkowej – szybko się starzeją z powodu pojawiania się nowszych modeli.

Analityczne podejście logistyka polega więc na tym, by widzieć te ukryte koszty i ryzyka. Wymaga to systemowego myślenia, aby tak zorganizować cały proces – od zamówień u dostawców po dostawę do klienta – by produkty spędzały w magazynie jak najmniej czasu. To kwintesencja strategicznego zarządzania łańcuchem dostaw.

Odporność na stres i umiejętność rozwiązywania problemów

Logistyka jest dziedziną dynamiczną, w której nieprzewidziane zdarzenia są normą. Kluczowa jest zdolność do podejmowania szybkich i trafnych decyzji pod presją czasu.

Kompetencje interpersonalne i negocjacyjne

Logistyk jest w stałej interakcji z dostawcami, przewoźnikami, klientami, zespołem magazynowym i zarządem. Umiejętność skutecznej komunikacji i negocjacji jest niezbędna do efektywnej współpracy.

Charakterystyka i wyzwania zawodu

Praca logistyka charakteryzuje się dużą dynamiką i często wymaga dyspozycyjności poza standardowymi godzinami pracy. Wiąże się z wysokim poziomem odpowiedzialności, ponieważ błędy mogą generować znaczące straty finansowe.

Współczesne wyzwania potęguje tzw. „Efekt Amazona”. Gigant e-commerce przyzwyczaił konsumentów do błyskawicznych i często darmowych dostaw, podnosząc rynkowe standardy. Badania pokazują, że obecnie duża grupa klientów oczekuje, że maksymalny czas dostawy zamknie się w dwóch dniach od momentu złożenia zamówienia. Wywiera to ogromną presję na logistyków, którzy muszą przeprojektowywać całe łańcuchy dostaw, a w szczególności optymalizować etap tzw. ostatniej mili, aby sprostać tym oczekiwaniom. Jednocześnie jest to rola oferująca wymierne rezultaty i bezpośredni wpływ na efektywność firmy, co stanowi źródło dużej satysfakcji zawodowej.

Ścieżka kariery w logistyce

Istnieją dwie główne drogi rozwoju kariery w logistyce. Pierwsza to edukacja formalna na kierunkach takich jak logistyka czy transport. Druga, równie cenna, to zdobywanie praktycznego doświadczenia na stanowiskach operacyjnych.

Niezależnie od obranej ścieżki, perspektywy zawodowe są obiecujące. Rosnąca złożoność globalnych łańcuchów dostaw, rozwój e-commerce, w ramach którego coraz więcej małych i średnich firm potrzebuje wsparcia w logistyce, oraz niestabilność geopolityczna napędzają stałe zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów w całej Europie. 

Potwierdza to raport Banku Światowego Logistics Performance Index 2023, w którym kraje o rozwiniętej infrastrukturze, takie jak Niemcy, Holandia czy Szwajcaria, od lat znajdują się w światowej czołówce pod względem wydajności logistycznej. To czyni karierę w tej branży przyszłościowym i stabilnym wyborem zawodowym.

Najważniejsze informacje

• Kim jest logistyk? To specjalista odpowiedzialny za strategiczne planowanie i optymalizację całego łańcucha dostaw, którego celem jest zapewnienie efektywności, terminowości i minimalizacji kosztów.
• Czym różni się logistyk od spedytora? Logistyk ma strategiczny, szeroki zakres odpowiedzialności za cały proces (planowanie, magazynowanie, transport), podczas gdy spedytor koncentruje się taktycznie na zleceniu samego przewozu towaru.
• Jakie są główne zadania logistyka? Jego praca obejmuje trzy kluczowe obszary: 1) strategiczne planowanie i prognozowanie popytu, 2) zarządzanie operacjami magazynowymi i transportem, oraz 3) nadzór nad dokumentacją i systemami informatycznymi (WMS, TMS).
• Jakie cechy definiują dobrego logistyka? Skuteczny logistyk łączy w sobie analityczny umysł (zdolność do optymalizacji kosztów i procesów), wysoką odporność na stres (niezbędną w zarządzaniu kryzysami) oraz rozwinięte umiejętności komunikacyjne.
• Jakie są współczesne wyzwania w logistyce? Jednym z największych wyzwań jest tzw. „Efekt Amazona” – rosnące oczekiwania klientów dotyczące szybkości, niskich kosztów i transparentności dostaw, co wymusza na firmach ciągłą optymalizację procesów, zwłaszcza na etapie ostatniej mili.

Źródła

https://www.parkiet.com/gospodarka-swiatowa/art19593501-400-mln-usd-na-godzine-koszt-blokady-kanalu-sueskiego

https://inwestycje.pl/biznes/57-klientow-oczekuje-dostawy-zamowienia-online-w-ciagu-dwoch-dni/

https://wellpack.org/pl/twoj-przewodnik-po-karierze-w-logistyce-w-europie-wynagrodzenia-umiejetnosci-i-mozliwosci/

https://focusonbusiness.eu/pl/raporty/dzialy-logistyki-wzrost-zapotrzebowania-na-pracownikow/34809

https://ti-insight.com/briefs/logistic-performance-index-2023